Đón xem sao Kim giao hội mặt trời

Vào ngày 5/6, sao Kim sẽ đi ngang qua mặt trời. Đây là sự kiện hiếm có đã không xảy ra từ năm 2004 và không xảy ra lần nữa cho đến năm 2117.
Giao hội là gì?
“Giao hội” xảy ra khi một thiên thể, ví dụ như một hành tinh hoặc mặt trăng, đi qua phía trước một thiên thể khác nhìn từ trái đất.

Điều gì sẽ xảy ra vào ngày 5/6/2012?
Vào ngày 5 tháng 6, 2012, sao Kim sẽ đi ngang qua mặt trời bắt đầu tại thời điểm được chỉ ra ở phía bên phải. Đây là sự kiện hiếm có đã không xảy ra từ năm 2004 và không xảy ra lần nữa cho đến năm 2117.
Sử dụng kính để quan sát giao hội như thế nào cho an toàn?
Khuyến cáo: Đừng bao giờ nhìn lên mặt trời mà không mang các thiết bị bảo vệ mắt! Rất dễ bị thương nặng và thậm chí có thể bị mù mắt.
Các tấm lọc mặt trời tự chế ở nhà hoặc không được kiểm tra, ví dụ kính chống khói, các tấm film đã rửa, hoặc đĩa CD đều không an toàn, vì những thiết bị này không bảo vệ chống lại các tia cực tím và tia hồng ngoại có hại.
Kính quan sát giao hội sao Kim, nhật thực hay các hiện tượng tương tự được chế tạo từ vật liệu tráng nhôm 2 lớp chống trầy xước có thể lọc được 99,999% bức xạ mặt trời, bao gồm cả các tia có hại như tia cực tím và tia hồng ngoại. Những kính này chỉ dùng để quan sắt bằng mắt thường.
Trước khi quan sát mặt trời, luôn phải kiểm tra kính quan sát của bạn. Đưa chúng lên quan sát một nguồn sáng nhân tạo nào đó và tìm xem có lỗ thủng, vết trầy xước hay vết mòn nào không. ‎
Nếu bề mặt bị hư hỏng, thì đừng dùng kính đó để nhìn lên mặt trời. Bảo quản các phần quang học của kính quan sát giữ chúng cách xa nơi ẩm bụi hay các vật thể sắc nhọn.
Tại sao giao hội lại quan trọng?
Trong những thế kỷ 17 và 18, giao hội của sao Kim giúp các nhà thiên văn có những đo đạc chính xác đầu tiên về khoảng cách đến mặt trời. Nhiều nhân vật nổi tiếng đã tham gia vào những công việc này, bao gồm cả thuyền trưởng Cook, người đã quan sát giao hội vào năm 1769 ở Tahiti.
Ngày nay, các nhà thiên văn sử dụng giao hội để tìm kiếm hành tinh quay quanh các ngôi sao ngoài hệ mặt trời. Chúng ta gọi những hành tinh này là “hành tinh ngoại”.
Làm thế nào chúng ta có thể sử dụng giao hội để tìm các hành tinh khác giống trái đất?
Tưởng tượng chúng ta đang nhìn vào một ngôi sao ở xa có các hành tinh quá nhỏ quay xung quanh mà chúng ta không thể nhìn thấy được. Khi một trong những hành tinh này đi ngang qua giữa chúng ta và ngôi sao – có nghĩa là khi hành tinh giao hội với ngôi sao – ngôi sao mờ đi một ít.
Bằng việc đo đạc độ mờ và thời gian độ mờ ngôi sao, các nhà thiên văn có thể tính toán được khối lượng, kích thước của hành tinh và khoảng cách ngôi sao mẹ.
Điều này cho phép chúng ta biết hành tinh có nhỏ như trái đất hay không và liệu nó có đang nằm ở khoảng cách thích hợp đến từ ngôi sao để nó không quá nóng mà cũng không quá lạnh cho sự sống phát triển.

Các nhà thiên văn đóng góp như thế nào để nghiên cứu các hành tinh ngoại?
Các nhà thiên văn đã có những đóng góp to lớn trong nghiên cứu những hành tinh ngoại.
Vào những năm 1970 và 1980, Gordon Walker và Bruce Campbell đã lần đầu tiên phát triển thành công kỹ thuật tìm kiếm hành tinh ngoại xung quanh các sao giống mặt trời.
Nhà thiên văn người Canada David Charbonneau đã là người đầu tiên phát hiện ra hành tinh ngoại đang giao hội – sử dụng kính thiên văn 10 cm giống như bạn có thể có!
Tiến sĩ Charbonneau cũng là thành viên của nhóm nghiên cứu đầu tiên phát hiện tầng khí quyển của một hành tinh ngoại, là chìa khóa quan trọng để tìm kiếm các hành tinh ngoại mà có thể có sự sống.
Cảm hứng nghiên cứu khí quyển của các hành tinh ngoại đến từ Dimitar Sasselov là học trò của Sara Seager tại đại học Toronto. Jason Rowe đã giúp đỡ nhóm tìm kiếm hành tinh bằng kính thiên văn không gian Kepler hiện đã xác định được 61 hành tinh ngoại và tìm ra hơn 2300 ứng cử viên khác.
Nhà thiên văn của đại học Toronto Ray Jayawardhana và cựu sinh viên Bryce Crolll đang sử dụng các kính thiên văn trên mặt đất để đo đạc thành phần hóa học của các hành tinh ngoại.
Một nhóm người Canada gồm Christian Marois, David Lafreniere, Rene Doyon, và Bruce Macintosh, đã chụp được bức ảnh thực tế đầu tiên của hệ các hành tinh ngoại.
Tiến sĩ Jayawardhana, tiến sĩ Lafreniere và Marten van Kerkwijk của đại học Toronto đã công bố bức ảnh đầu tiên của một hành tinh ngoại quanh một ngôi sao giống như mặt trời.

Tương lai nào cho việc khám phá hành tinh ngoại?
Ngày nay, các nhà thiên văn tại Viện thiên văn và vật lý thiên văn Dunlap (DI) tại đại học Toronto đang xây dựng kính thiên văn tại vùng thượng cự bắc Canada.
Họ hy vọng sẽ tận dụng được đêm dài và bầu trời trong veo bắc cực để xác định nhiều hành tinh ngoại mới đang giao hội.
Nhóm Canadian và Mỹ dẫn đầu bởi tiến sĩ Macintoh và giám đốc viện DI James Graham đang chế tạo máy chụp hình tinh Gemini (GPI), camera tiên tiến nhất từng được chế tạo hiện nay để chụp ảnh và phổ của các hành tình ngoại. Phần lớn GPI được chế tạo tại Viện vật lý thiên văn Herzberg tại Victoria.

Có thể bắt đầu quan sát hiện tượng này vào ngày 6/6/2012 tại một số nơi:

(Nguồn: transitofvenus)

VnExpress